Урок девятнадцатый. / Унтугызынчы дәрес.
Как склоняем имена существительные? / Исемнәрне килешләрдә ничек кулланабыз?
Прочитайте
1) Бу – шәһәр. Это город. (именительный падеж)
2) Бу шәһәрнең исеме – Казан. Название этого города – Казань.(притяжательный падеж)
3) Мин шәһәргә киләм. – Я приезжаю в город.(направительный падеж)
4) Мин бу шәһәрне яхшы беләм. – Я хорошо знаю этот город. (винительный падеж)
5) Алар шәһәрдән кайталар. – Они возвращаются из города. (исходный падеж)
6) Без шәһәрдә яшибез. – Мы живём в городе. (местно- временной падеж)
Скажите правильно.
Бу урам………… исеме – Гагарин урамы. Айсылу шәһәр…….. яшәми, авыл……. яши. Дустым иртәгә Сахалин…… китәргә тиеш. Бүген алар поезд белән Мәскәү…….. кайталар. Гафу итегез, мин бу сүз………. белмим. Кич белән алар урам……….. чыгалар. Укучыларның каникуллары июнь……..башлана. Без Казан……. яратабыз. Хәзер син дәрес……… барасыңмы? Мансур…. бу китап бармы? Нәсим….. әнисе кайда эшли? Мәктәп……. Әниләр бәйрәме буламы?
Проверьте себя
-ның, -дә, -да, -га, -дән, -не, -га, -дә, -ны, -кә, – да, – нең, -тә
Прочитайте и запомните
1) Бу – Казан шәһәре. Это город Казань.
2) Казан шәһәренең мэры бик күңелле кеше. Мэр города Казани очень весёлый человек.
3) Без Казан шәһәренә киләбез. Мы приезжаем в город Казань.
4) Мин Казан шәһәрен бик яратам. Я очень люблю город Казань.
5) Алар Казан шәһәреннән кайталар. Они возвращаются из города Казани.
6) Без Казан шәһәрендә яшибез. Мы живём в городе Казани.
Истә калдырыгыз! Запомните!
| Кая? Куда? Шәһәргә -шәһәремә (ңә) – Казан шәһәренә Нәрсәне? Что? Шәһәрне- шәһәремне – Казан шәһәрен Кайдан? Откуда? Шәһәрдән – шәһәремнән (ңнән) – Казан шәһәреннән Кайда? Где? Шәһәрдә – шәһәремдә (ңдә) – Казан шәһәрендә |
Найдите правильный ответ.
Мин Татарстан Республикасы……… яшим.
1) –да 2) – нда 3) – ннан
Без Казан шәһәре……… укыйбыз.
1) – ндә 2) – нда 3) – дә
Алар спорт мәктәбе……….. баралар.
1) – гә 2) – нә 3) – н
Ул татар театры…….. эшли.
1) –нда 2) – на 3) – н
Проверьте себя
-нда, -ндә, -нә, – нда
Скажите правильно
Татарстан Республикасы….. күп туристлар килә. Татарстан Республикасы……. башкаласы – Казан шәһәре. Татарстан Республикасы……. 43 район бар. Бүген кунаклар Татарстан Республикасы…….. китәләр.
Проверьте себя
-на, -ның, -нда, -на
Ответьте
Сез беләсезме, Казан шәһәрендә нинди матур урыннар бар? Дустың Казан шәһәренә кайчан килә? Кабатлагызчы, Казан шәһәренең мэры кем? Туристлар Казан шәһәреннән кайсы шәһәргә китәләр? Син Казан шәһәрен яратасыңмы? Сез Татарстан Республикасының кайсы шәһәрләрен беләсез?
Скажите правильно
Кемгә? Әни…. – әнием….. Кемне? Әби….. – әбием….. Кемнән? Укытучы……. – укытучың……… Кайда? Урам….. – Пушкин урамы…….. Кайдан? Шәһәр…… – Мәскәү шәһәре…….. Кая? Парк……. – ял паркы…….
Проверьте себя
-гә, -ә, -не, -не, -дан, -нан, -да, -нда, -дән, -ннән, -ка, -на
Игътибар итегез! Обратите внимание!
| Составные имена
Казан шәһәре, Татарстан Республикасы, Кремль урамы, Муса Җәлил исемендәге опера һәм балет театры, Идел елгасы, Сынлы сәнгать музее (музей изобразительных искусств), ”Шүрәле” балеты |
Скажите по образцу
Үрнәк: татар театры – татар театрлары.
Сәнгать музее, спорт мәктәбе, антонимнар сүзлеге, татар теле дәресе, сәүдә йорты, рус артисты, инглиз композиторы, япон гаиләсе, француз галиме, ял көне.
Проверьте себя
Сәнгать музейлары, спорт мәктәпләре, антонимнар сүзлекләре, татар теле дәресләре, сәүдә йортлары, рус артистлары, инглиз композиторлары, япон гаиләләре, француз галимнәре, ял көннәре.
Прочитайте
Без Казанда Кәрим Тинчурин урамында яшибез. Дустыма Гагарин урамына барырга кирәк. Бауман урамында зур кибетләр, матур кафелар һәм рестораннар күп. Гафу итегез, мин Ибраһимов проспектын белмим. Минемчә, Галиәсгар Камал исемендәге татар дәүләт академия театры Татарстан урамында урнашкан.
Продолжите вопросы
Казанда сез кайсы …………………………? Әйтегез әле, Казан циркы ……………………? Хәзер сезгә кайсы урамга ……………………………? Кремль урамында …………………………? Бу урамның ………………………………..?
Расскажите о себе по образцу
Үзем турында
Минем исемем ………………………. Миңа …………… яшь. Мин …………………… (Казаннан, Самарадан, Мәскәүдән, Бишкектан, Берлиннан). Хәзер мин Казанда укыйм (эшлим).
Мин Казанда, ………………. (Совет, Идел буе, Вахитов, Киров, Яна-Савин, Авиатөзелеш) районында, ………………………. (Гагарин, Четаев, Пушкин) урамында, ……………………. (беренче) йортта, ……………….. (унынчы) фатирда яшим.
Гаиләбездә …………………….кеше бар: әнием, әтием, апам (абыем, энем, сеңлем) һәм мин. Әниемнең исеме ……………………. Ул ………………….. (укытучы, тәрбияче, табибә, хуҗабикә). Аңа ………… яшь. Әтиемнең исеме ……………………. Ул ……………………. (эшкуар, эшче, төзүче, хезмәткәр). Аңа ………………….. яшь. Апамның (абыемның, энемнең, сеңлемнең) исеме …………………….. Ул ……………………… (укучы, студент, аспирант). Аңа ……………. яшь. Гаиләбез бик тату.
Туганнарыбыз күп (аз). Алар Казанда, Мәскәүдә, Чиләбедә, Төмәндә, Өфедә яшиләр.
Мин …………………….. (русча, татарча, инглизчә, французча, испанча, гарәпчә, төрекчә) беләм. Мин ………………………. (музыка, спорт, тарих, әдәбият) белән кызыксынам.
Рәхмәт!